12 september 2014, Dag van de scheiding

Op deze dag ben ik – op de kop af – 30 jaar getrouwd (en gelukkig)!

Tja, en dan een stuk over scheiding schrijven. Dan moet je omdenken.
“Omdenken”, mooi woord eigenlijk. Niet te vinden in mijn ouwe Van Dale (oplage 1982). Voor mij betekent het: je in een andere situatie, of de situatie van een ander, verplaatsen. Mooi brugje naar de scheiding, want daarbij speelt het onvermogen om zich in (de situatie van) de ander te verplaatsen vaak een belangrijke rol.

Een ding is wel duidelijk en geldt voor de meeste scheidingen. Ze gaan gepaard met pijn, gekwetstheid en teleurstelling en leveren vaak strijd op. Strijd, die ten koste gaat van de partijen en hun omgeving. Dat weten en begrijpen de betrokken partijen zelf ook wel, maar daarvan los komen, die strijd opgeven of uit de weg gaan en positief, constructief blijven denken, is moeilijk. Dat lukt zonder hulp maar weinigen.

Een advocaat, die wel eens gezien wordt als degene, die olie op het vuur gooit om daar zelf beter van te worden, kan – net als een mediator – dan goed werk doen. De advocaat, als partijdige adviseur en rots in de branding. De mediator, als neutrale bemiddelaar en bruggenbouwer.

Wat ik vaak mis, is het oog voor en de stem van de “omgeving”. Ik bedoel degenen, die in het conflict tussen de scheidende personen, geen directe stem hebben, zoals kinderen en familie bij een echtscheiding, een collega’s bij een arbeidsconflict, andere buren bij een burenconflict en noem maar op.

Die anderen spelen in het gewone leven van de conflictpartijen vaak een heel belangrijke rol. Ze lijden vaak ook onder de scheiding, hoewel hen die niet direct persoonlijk aangaat. Met name bij kinderen in een echtscheiding is dat het geval.

Steeds meer – en dat is een goede ontwikkeling, vind ik – worden de kinderen betrokken en krijgen daardoor een stem. Een stem, die – meestal – wel gehoord kan worden door de strijdende partijen. Een stem, die vaak een verhelderende en louterende werking heeft.

Vaker en intensiever doen dus! Betrek de “omgeving” erbij, bedenk dat we allemaal niet los van onze “omgeving”: staan en die ons kan helpen, niet alleen als het goed gaat maar ook als het slecht gaat. Soms door – alleen maar – te (echt) luisteren, soms door te (onder)steunen, maar meestal door eerlijk en direct vanuit hun perspectief naar het ontstaan en de gevolgen van de strijd te kijken en aan te geven hoe de strijd hen treft en wat die met hen doet.

Zowel een advocaat als een mediator, maar zeker ook een (mental) coach kunnen je helpen dat moeilijke proces, waarvoor geen universele handleiding bestaat, door te komen.

Mediation verplicht bij vechtscheiding ?

“Bij een zogeheten vechtscheiding moet mediation verplicht worden. Dat wil een Kamermeerderheid van VVD en PvdA. Ouders die het niet eens worden over het gezag over hun kinderen moeten naar een mediator”.
Bron: http://www.rtlnieuws.nl/nieuws/politiek/kamer-mediation-verplicht-bij-vechtscheiding.

Dat er zowel een maatschappelijk als ook persoonlijk belang bij gediend is dat een conflict tussen echtelieden niet escaleert als gevolg van hun verstoorde relatie c.q. communicatie, valt niet te ontkennen. Veel leed, en werk voor de rechter, Raad voor de Kinderbescherming, maatschappelijk werk, gemeentelijke diensten, justitie en/of medici kan worden bespaard.

Dat die belangen er DUS bij gebaat zijn dat strijdende echtelieden worden gedwongen zich tot een mediator te wenden om te proberen hun geschil zelf tot een oplossing te brengen, is echter de vraag.

Dwang gaat – al snel – voorbij aan de (behoefte aan) autonomie van elke betrokken partij en miskent dat indien commitment ontbreekt, mediation zelden leidt tot een zinvolle en vruchtbare gedachtewisseling, laat staan, een blijvende oplossing. Vaak zoekt en vindt een van partijen dan al snel een argument om de stekker uit de mediation te trekken met het argument dat het voor hem/haar geen zin (meer) heeft.

Meer zin, dan duwen of trekken heeft, denk ik, verleiden i.d.z.v. appelleren aan het gezond verstand.

Hoe ?
In de eerste plaats door mediation breder en beter onder de aandacht te brengen. Wat is het? Hoe werkt het? Wat valt er te winnen ten opzichte van alternatieven, zoals vechten voor de rechter? Wat kan en doet die rechter nou eigenlijk, en hoeveel meer valt er te bespreken en regelen in een mediation? Wat is het verschil in tijd, risico en kosten?

In de tweede plaats door mediation te faciliteren. Als wij er – met zijn allen – van overtuigd zijn dat mediation kan helpen de, hiervoor genoemde kosten, voor de maatschappij te beperken, dan moet het ons wat waard zijn die optie aantrekkelijk te maken in plaats van de partijen, die sowieso al onder druk staan en niet goed in staat zijn los te komen van hun conflict het zelf maar uit te zoeken.

Waar praten we over, qua kosten?
Een fractie van de meetbare kosten, die jaarlijks opgaan aan genoemde instanties en hulpverleners, die nu – en in de toekomst – de scherven moeten opruimen van schermutselingen tussen strijdende partners, vaak zijnde ouders van beschadigde kinderen.

Mediation is een niet alleen een prachtig medium om in een conflictsituatie de partijen een uitweg te bieden, die zij zelf kiezen, maar ook een les en steun voor de toekomst te geven: “Het is mij, ons, zelf gelukt om een oplossing te vinden”. Dat geeft persoonlijke kracht en heeft uitwerking naar de omgeving.

We profiteren allemaal!